09 Haziran 2017

Bağ komşumuz zeytinlik


















Yeryüzü tarihinin Akdeniz havzasında yazıldığını ifade etmek yanlış olmaz. Toplulukların gelenekleri geçmişin izlerini taşıyor haliyle. Akdeniz’ in kalbinde yer alan Anadolu birçok canlının vatanı özelliğini taşıyor. İçlerinden iki tanesini yazacağız burada; kutsal kitapların bile göz ardı etmediği Zeytin ve Üzüm yani zeytinlik ve üzüm bağları. Tarihte ilk şarabın üretildiği yer (Kapadokya) olan Anadolu ile İtalya coğrafyasının başka bir ortak noktası daha olabilir mi? Evet var. Toplumların sosyo ekonomik yapılarına nüfuz eden ve bir çok bakımdan toplumun genlerine geçtiğini gördüğümüz zeytin ve üzüm. Öncelikle bir özelliği var ki, yurdumuz gündemine Meclisimizde tartışılan torba yasada yer alma olasılığı ile gelen zeytin hem Akdeniz ülkeleri hem de memleketimiz için önemli bir konumda bulunuyor.

Zeytin Üreten Ülkeler
Ülke Zeytin bin t
İspanya 5,277
İtalya 3,221
Yunanistan 2,232
Türkiye 1,292
Tunus 846

Yıllar içinde zeytin ağacı sayısı (TUİK)
Yıl Toplam Meyve veren
1990 85,560 80,600
2000 97,770 89,200
2005 113,180 96,625
2010 156,448 111,398
2016 173,785 147,430

Anadolu’ da özellikle Egede doğan her kız çocuğuna bir zeytinlik alınırken İtalya’da benzer bir gelenek kız çocuğunun doğduğu sene bağ bozumunda kaynatılan üzüm suyu yıllar boyu fıçılarda saklanıp Balzamik Sirke olarak değerlendiriliyor. Her iki uygulamanın gelirleri kızın evliliğinde kullanılmak üzere bir ekonomik değer üretiyor.

Birçok toplumda kız çocuklarına değer verilmezken Ege bölgesinde doğan her kız çocuğuna bir zeytinlik alma geleneği uygulanıyor. Zeytin hasadından elde edilen birikim kızlar evlenme çağına geldiğinde ev, eşya ve takı için kullanılırdı. Bu adet günümüze kadar geldi ve devam ediyor. Kızlara ailesinden gelen zeytinlik gelecek nesillere aktarılıyor. Dolayısıyla beşik maneviyatını zeytin ağaçlarını tehlike içine düşürmeyen tersine toplumun değer verdiği açıdan sürdürülebilir hale getirmek hayati önem taşıyor. Eğer birazcık maneviyatımız varsa vekillerimizin bunları düşünüp doğru kararı vereceklerine inanıyoruz.

















Balzamik Sirke
Modena bölgesinde kız çocuğunun doğduğu sene bağ bozumunda şıra ağır ateşte geriye üçte biri kalana kadar kaynatılıyor ve kazandaki üzüm suyu, pekmez kıvamına gelince, farklı ebatlardaki; kestane, kiraz, dut ve meşe gibi farklı ağaçlardan yapılan fıçılara boşaltılıyor. Bu fıçılar kız bebeğin çeyizi olarak yıllar boyu saklanıyor.
Sirkenin depolandığı yatay fıçılar 12 veya 24 sene çoğunlukla evin tavan arasında yıllanıyor, her sene buharlaşma nedeniyle azalan sirke yeni üretilen şıra ilavesi yapılarak tamamlanıyor.  Bu uygulama yani yavaş yıllanma, değişik ağaç cinslerinden imal edilmiş fıçılarda farklı aromayla gelişmeye ve alkolün uçmasıyla kıvamı artmaya başlıyor. Yıllar sonra genç kız evlilik çağına geldiği zaman çeyizinde yaşı kadar yıllanmış ve servet değerinde balzamik sirkesi oluyor. Örneğin 150 litre çeyizi olan gelinin evlenirken 75 bin euro bütçesi bulunuyor.

Paylaş